ช้างเผือกคู่พระบารมี พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

[เลิศชาย ปานมุข]

ตามความเชื่อที่มีมาแต่โบราณของไทย "ช้างเผือก" ถือว่าเป็นเครื่องเชิดชูเกียรติประดับบารมีของพระมหากษัตริย์ เมื่อมีช้างเผือกเข้ามาสู่พระบารมี จะทรงโปรดเกล้าฯ ให้ทำพิธีสมโภชขึ้นระวาง พระราชทานนามเป็น "พระยาช้างต้น" หรือ "นางพระยาช้างต้น"

1. พระเศวตอดุลยเดชพาหน เป็นช้างพลายเผือกโทลูกเถื่อน ตระกูล "พรหมพงศ์" จำพวก "อัฏทิศ" ชื่อว่า "กมุท" คล้องได้เมื่อปี 2499 ที่ จ. กระบี่ มีการสมโภชช้างนี้เมื่อวันที่ 14 ก.พ. 2510 และน้อมเกล้าฯ ถวายขึ้นระวางโรงช้างต้น พระราชวังดุสิต เมื่อวันที่ 11 พ.ย. 2502 พระราชทานนามว่า "พระเศวตอดุลยเดชพาหน ภูมิพลนวนาถบารมี ทุติยเศวตกรีกมุทพรรโณภาส บรมกมลาสนวิสุทธวงศ์ สรรพมงคลลักษณคเชนทรชาติ สยามราษฎรสวัสดิ ประสิทธิ์รัตนกุญชรนิมิตบุญญาธิการ ปรมินทรพิตรสารศักดิเลิศฟ้า"

2. พระเศวตวรรัตนกรี เป็นช้างพลายเผือก ลูกบ้านของ นายแก้ว ปัญญาคง อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ เป็นช้างสำคัญในตระกูล "วิษณุพงศ์" จำพวก "อัฎฐคช" ชื่อ "ดามพหัสดินทร์" สมโภชขึ้นระวาง ณ จ.เชียงใหม่ เมื่อวันที่ 24 ม.ค. 2509 พระราชทานนามว่า "พระเศวตวรรัตนกรี นพีสีสิริพิงคนัทย์ เอกาทัศน์มงคลสุลักษณ์ ศุภนัขเนตราทิโควรรณ พิษณุพันธุ์ อัครคชาธาร อัฏฐกุลสารดามพหัสดิน ปรมินทรมหาราชพาหน สยามประชาชนสวัสดิคุณเดชอดุลยเลิศฟ้า" ปัจจุบันพระเศวตวรรัตนกรีล้มแล้ว

3. พระเศวตสุรคชาธาร เป็นช้างที่ นายเจ๊ะเฮง หะระดี กำนันตำบลการอ อ.รามัน จ.ยะลา พบเจอ มีลักษณะที่เป็นมงคลจึงแจ้งต่อผู้ว่าราชการจังหวัด เป็นช้างสำคัญในตระกูล "พรหมพงศ์" จำพวก "ช้าง 10 หมู่" ชื่อ "ดามพหัตถี" สมโภชขึ้นระวาง ณ จังหวัดยะลา เมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2511 ทรงพระราชทานนามว่า "พระเศวตสุรคชาธาร บรมนฤบาลสวามิภักดิ์ ศุภลักษณเนตราทิคุณ ทศกุลวิศิษฎพรหมพงศ์ อดุลยวงศ์ดามพหัตถี ประชาชนะสวัสดิวิบูลย์ศักดิ์ อัครสยามนาถสุรพาหน มงคลสารเลิศฟ้า" ในปัจจุบันพระเศวตสุรคชาธารล้มแล้ว

4. พระศรีเศวตศุภลักษณ์ เป็นช้างพังเผือกลูกเถื่อน เดิมชื่อเจ้าแต๋น ได้มาจาก จ.ฉะเชิงเทรา เป็นช้างสำคัญในตระกูล "วิษณุพงศ์" จำพวก "อัฏฐคช" ชื่อ "ดามพหัสดินทร์" สมโภชขึ้นระวาง ณ โรงช้างต้น สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต เมื่อวันที่ 7 พ.ค. 2519 พระราชทานนามว่า "พระศรีเศวตศุภลักษณ์ อรรครัตนกริณี ดามพหัสดีพิษณุพงศ์ ดำรงสุทธสกนธ์สุคนธชาติ เฉลิมราชกฤดาบารมี ศรีตรังคพิเศษสุทธิ์ อุดมสารเลิศฟ้า"

5. พระเศวตศุทธวิลาศ เป็นช้างพลายเผือกลูกเถื่อน ชื่อบุญรอด เป็นลูกช้างที่คนของกรมป่าไม้พบในป่าบริเวณแม่น้ำแควน้อย จ.กาญจนบุรี เป็นช้างสำคัญในตระกูล "วิษณุพงศ์" จำพวก "อัฏฐคช" ชื่อ "ดามพหัสดินทร์" สมโภชขึ้นระวาง ณ โรงช้างต้นสวนจิตรลดา พระราชวังสวนดุสิต เมื่อวันที่ 25 มิ.ย. 2520 ทรงพระราชทานนามว่า "พระเศวตสศทธวิลาศ อัฏฐคชชาตพิษณุพงศ์ดำรงประภาพมหิมัน ตามรพรรณไพศิษฎ์ ผลิตวรุตตมมงคล ดาลศุภผลสวัสดิวิบุล อดุลยลักษณเลิศฟ้า"

6. พระวิมลรัตนกิริณี เป็นช้างพังเผือกลูกเถื่อน ชื่อขจร นายปรีชา และนางพิมพ์ใจ วารวิจิตร น้อมเกล้าฯ ถวาย เป็นช้างสำคัญในตระกูล "พรหมพงศ์" จำพวก "อัฏฐทิศ" ชื่อ "กมุท" สมโภชขึ้นระวาง ณ โรงช้างต้น สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต เมื่อวันที่ 25 มิ.ย. 2520 พระราชทานนามว่า " พระวิมลรัตนกิริณี กมุทศรีพรรณโศภิต อัฏฐพงศ์กมลาสน์ อรรคราชทิพยพาหน ถกลกิตติคุณกำจร อมรสารเลิศฟ้า" ปัจจุบันนำไปยืน ณ โรงช้างต้น พระตำหนักภูพานราชนิเวศน์ จ.สกลนคร

7. พระศรีนรารัฐราชกิริณี เป็นช้างพังเผือกลูกเถื่อน ชื่อจิตรา เป็นลูกช้างพลัดแม่ที่เทือกเขากือซา นายมายิ มามุ พบเจอ เป็นช้างสำคัญในตระกูล "พรหมพงศ์" จำพวก "อัฐทิศ" ชื่อ "อัญชัน" สมโภชขึ้นระวาง ณ จังหวัดนราธิวาส เมื่อวันที่ 24 สิงหาคม 2520 พระราชทานนามว่า "พระศรีนรารัฐราชกิริณี จิตรวดีโรจนสุวงศ์ พรหมพงศ์ อัฐทิศพิศาล พิเสฐธารธรณิพิทักษ์ คุณารักษกิตติกำจร อมรสารเลิศฟ้า"

8. พระเศวตภาสุรคเชนทร์ เป็นช้างพลายลูกเถื่อน ชื่อภาศรี เป็นช้างสำคัญในตระกูล "วิษณุพงศ์" จำพวก "อัฏฐคช" ชื่อ "ดามพหัสดินทร์" น้อมเกล้าฯ ถวายขึ้นระวางที่โรงพระราชพิธี จ.เพชรบุรี เมื่อวันที่ 25 พ.ค. 2521 พระราชทานนามว่า "พระเศวตภาสุรคเชนทร์ นวเมนทรพาหน สุทธวิมลวิษณุพงศ์ คุณธำรงดามพหัสดินทร์ สุพัชรินทร์อนันตพล คชมงคลเลิศฟ้า"

9. พระเทพรัตนกิริณี เป็นช้างพังเผือกลูกเถื่อน ชื่อขวัญตา เป็นช้างที่เจ้าอาวาสเลี้ยงที่วัด จ.เพชรบุรี เป็นช้างสำคัญในตระกูล "วิษณุพงศ์" จำพวก "อัฎฐคช" ชื่อ "ดามพหัสดิน" น้อมเกล้าฯ ถวายขึ้นระวางพระราชทานนามว่า "พระเทพรัตนกิริณี ดามพหัสดีพิษณุพงศ์ โสตถิธำรงวิสุทธิลักษณ์ อำนรรฆคุณสบสกนธ์ วิมลสารโสภิต วิบูลกิตติ์เลิศฟ้า"

10. พระบรมนัขทัศ ช้างพลายเผือกเล็บครบลูกเถื่อน ชื่อดาวรุ่ง เป็นของเจ้าอาวาสใน จ.เพชรบุรี เป็นช้างสำคัญในตระกูล "วิษณุพงศ์" จำพวก "อัฎฐคช" ชื่อ "ครบกระจอก" เป็นช้างที่มีเล็บครบ คือ เท้าละ 5 เล็บ ทั้ง 4 เท้า ครบ 20 เล็บ สมโภชขึ้นระวาง ณ จ.เพชรบุรี เมื่อวันที่ 25 พ.ค. 2521 พระราชทานนามว่า "พระบรมนขทัศ วัชรพาหน พิษณุพงศ์ โสตถิธำรงอัฎฐคช ดิเรกยศอนันตคุณ อดุลสารเลิศฟ้า"

ขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน เล่มที่ 17 เว็บไซต์ สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง และ HUAHIN TOWN

• Tweet