ลำดับราชสกุลวงศ์ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

[เลิศชาย ปานมุข]

นับตั้งแต่ชั้นของสมเด็จพระปฐมบรมราชนก (ทองดี) ในสมัยปลายกรุงศรีอยุทธยาลงมา ได้สืบสายพระบรมราชวงศ์มาหลายรุ่นหลายสมัย  สมดังที่ปรากฏในพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเรื่อง "ปฐมวงศ์"

ลำดับราชสกุลวงศ์ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และพระบรมราชจักรีวงศ์ นับตั้งแต่ชั้นของสมเด็จพระปฐมบรมราชนก (ทองดี) ในสมัยปลายกรุงศรีอยุทธยาลงมา ได้สืบสายพระบรมราชวงศ์มาหลายรุ่นหลายสมัย สมดังที่ปรากฏในพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเรื่อง "ปฐมวงศ์" ว่า

"จะกล่าวถึงเจ้านายจำพวกซึ่งเป็นปฐมเป็นต้นแซ่ต้นสกุลเจ้าฟ้าแลพระองค์เจ้า หม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์แลเจ้าราชินิกุลที่เรียกนามว่า "คุณ" ว่า "หม่อม" มีบรรดาศักดิ์เนื่องในพระบรมราชวงศ์นี้ ซึ่งบัดนี้เป็นจำพวกต่างๆอยู่ จะให้รู้แจ้งว่าเนื่องมาแต่ท่านผู้ใด พระองค์ใด

เป็นเดิมแต่แรกตั้งกรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยานี้มา พึงรู้โดยสังเขปว่าบุรุษนารีมีบรรดาศักดิ์ ซึ่งเรียกว่าเป็นจำพวกเจ้า คือ เจ้าฟ้าแลพระองค์เจ้า หม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์ทั้งปวงนั้น ล้วนปฏิพัทธ์พัวพันสืบต่อลงมาแต่องค์สมเด็จพระมหาไปยกาธิบดี คือ องค์สมเด็จพระบรมชนกนาถพระเจ้าหลวงของพระบาทสมเด็จพระปรโมรุถชามหาจักรีบรมนาถ

ซึ่งปรากฎพระนามในบัดนี้ว่า พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ซึ่งเป็นปฐมบรมอัครมหาราชาธิราชในพระบรมมหาราชวัง ซึ่งได้ดำรงครอบครองเป็นเจ้าของกรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา อันนี้สืบมาจนกาลบัดนี้นั้นเป็นเดิมทั้งสิ้น เรียกว่าสกุลเจ้าเป็นอย่างหนึ่ง

บุรุษสตรีทั้งปวงเป็นบุตรหลานเหลนของท่านทั้งหลาย ซึ่งเป็นพระญาติห่างๆ ของสมเด็จพระบรมมหาไปยกาธิบดี พระญาติวงศ์ของสมเด็จพระพันปีหลวง และพระนางน้าในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกก็ดี และท่านทั้งปวงที่เป็นชายเป็นหญิง พระญาติ พระวงศ์ ในกรมสมเด็จพระอมรินทรามาตย์ ซึ่งเป็นพระองค์เอกอัครราชเทวีในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก แลเป็นสมเด็จพระบรมราชินีพระพันปีหลวงในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย แลเป็นสมเด็จพระบรมมหาเปตามไหยิกาแห่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว แลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวแลพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวสองพระองค์ในแผ่นดินปัจจุบันนี้นั้น บรรดาที่ชิดชัดถนัดพอจะนับได้ก็ดี ท่านทั้งปวงที่เป็นเชื้อพระญาติพระวงศ์ในกรมสมเด็จพระศรีสุลาลัย

ซึ่งเป็นสมเด็จพระราชชนนีในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว บรรดาที่เนื่องสนิทควรจะนับได้ก็ดี จำพวกที่กล่าวมานี้เรียกว่าเจ้าราชินิกุล หรือหม่อมเจ้า หรือหม่อมราชวงศ์ ซึ่งสืบต่อลงมาหลายชั่ว แต่พระองค์เจ้าหม่อมเจ้าห่างเหินไปแล้วก็ควรเรียกว่าเจ้าราชินิกุลเหมือนกัน เจ้าราชินิกุลนั้นมีตำแหน่งฐานันดรตามพระราชกำหนดศักดินาบ้าง ไม่มีตำแหน่งบ้าง

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกในพระบรมมหาราชวงศ์อันนี้นั้น เมื่อครั้งกรุงเทพมหานครบวรทวาราวดีศรีอยุธยากรุงเก่ายังดำรงอยู่ ได้เสด็จมายังมนุษยโลกนี้ อุบัติมีขึ้นในมหาอำมาตย์คฤหบดีสกุลอันมั่งคั่งพร้อมมูลด้วยไอศุริยสมบัติ ถ้าจะเป็นมัธยมประเทศก็ควรจะเป็นสกุลมหาศาลได้ เพราเป็นสกุลใหญ่มีนิเวศสถานตั้งอยู่นานภายในกำแพงพระมหานครกรุงเทพทวาราวดีศรีอยุธยา

ดูภาพขนาดใหญ่คลิกที่นี้ >> ลำดับราชสกุลวงศ์ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

หมายเหตุ : บทความเรื่อง ลำดับราชสกุลวงศ์ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โพสต์บนเฟซบุ๊ก วิพากษ์ประวัติศาสตร์

• Tweet