พลังของความพลิกแพลง : วินทร์ เลียววาริณ

[เลิศชาย ปานมุข]

หลายปีก่อนในห้องทดลองที่อังกฤษ มีการทดลองยาตัวหนึ่งเพื่อรักษาโรคความดันโลหิตสูง เส้นเลือดหัวใจตีบ และกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ผลการทดลองปรากฏว่ายาใหม่ตัวนั้นไม่สามารถรักษาอาการดังกล่าวตามที่ตั้งใจ ทว่ามันกลับมีทำให้เลือดไปคั่งในอวัยวะเพศชายมากขึ้น เจ้าของยาก็เปลี่ยนทิศเปลี่ยนเป้าหมายใหม่ จากการรักษาโรคหัวใจเป็นการรักษาโรคไร้สมรรถภาพทางเพศ เป็นที่มาของยาเม็ดสีฟ้าซึ่งขายดีกว่ายารักษาโรคเส้นเลือดหัวใจตีบหลายร้อยเท่า!

ยาเพนิซิลลินซึ่งช่วยชีวิตมนุษย์จำนวนมหาศาลมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2471 ก็เกิดขึ้นมาในลักษณาการเดียวกัน แอสปาเทม สารให้ความหวานแทนน้ำตาล ก็มาแบบไม่ตั้งใจ เช่นเดียวกับกล้องดูดาวซึ่งเป็นผลจากการพลิกแพลงเลนส์ที่ใช้ทำกล้อง จุลทรรศน์ และประดิษฐกรรม-การค้นพบอีกมากมายในโลก เช่น คุกกี ช็อคโกแลต ชิพ, แซนด์วิช, บรั่นดี, กระทะเทฟลอน, เครื่องอุ่นอาหารไมโครเวฟ ฯลฯ

หากผู้ประดิษฐ์คิดค้นไม่ยอมเบี่ยงเส้นทาง ป่านนี้โลกก็คงขาดของดีๆ ไปหลายอย่าง

ผู้ที่ประสบความสำเร็จในโลกมักมีคุณสมบัตินี้ สามารถพลิกแพลงกระบวนท่าไปตามสถานการณ์และสิ่งที่มีอยู่เพื่อบรรลุเป้าหมาย เดิม หรือเปลี่ยนเป้าหมายใหม่

นี่ก็คือการพลิกแพลงอย่างสร้างสรรค์

บางคนอาจดูหมิ่นว่าลูกฟลุคแบบนี้เกิดเพราะโชค ไม่ถือว่าเป็นความสามารถ แต่ในความเป็นจริงก็คือ ประดิษฐกรรมและการค้นพบแบบที่ดูเหมือน ?ฟ้าประทาน? นี้ไม่มีทางเกิดขึ้นแม้ปรากฏต่อหน้าต่อตา หากผู้ทดลองไม่มีสายตาคมพอมองเห็นศักยภาพของสิ่งที่มาแบบไม่คาดหมาย หรือยึดติดกับเป้าหมายเดิมจนขาดความยืดหยุ่น

การพลิกแพลงอย่างสร้างสรรค์ไม่มีทางเกิดขึ้นได้หากคุณไม่สามารถมองมุมต่าง มองรอบด้าน มองไกลกว่าขนบเดิม และที่คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยทำก็คือความกล้าที่จะเปลี่ยนกติกา

ประสบการณ์เขียนนิยายมาหลายปีสอนผมว่า ทิศทางของเรื่องไม่ได้เป็นไปตามที่คาดหวังแต่แรกเสมอไป บ่อยครั้งตั้งใจให้เป็นแนวทางหนึ่ง แต่เมื่อเขียนไปสักพัก มันกลับเดินหน้าไปอีกทิศหนึ่ง แต่มันมีพลังดึงดูดแรงและน่าตื่นเต้นพอที่ทำให้ผู้เขียนจำต้องเดินตามมันไป และหากก้าวตามอย่างมีสติ ก็อาจกำหนดมันเป็นแนวทางใหม่ เรื่องใหม่ เป้าหมายใหม่ซึ่งทรงพลังกว่าเดิม ในกรณีนี้ไม่ถือว่าทำงานชิ้นนั้นไม่สำเร็จ มันเป็นเพียงการค้นพบทางสายใหม่ ได้งานชิ้นใหม่มาทดแทน ไม่ได้เสียหายอะไรเลย

ชีวิตคนเราก็มักเกิด ?อุบัติเหตุ? เปลี่ยนทิศทางของการเดินไปโดยไม่ตั้งใจ แต่หากรู้จักมอง มันก็ไม่ใช่เรื่องแย่เสมอไป

คนขับรถหลงทางก็อาจชื่นชมกับทิวทัศน์สองข้างทางของทางสายที่หลงไปโดยบังเอิญ

ป่วยเป็นมะเร็งก็อาจพบว่ามันช่วยทำให้เปลี่ยนวิถีชีวิตใหม่ที่แข็งแรงกว่าเก่า

สอบเข้ามหาวิทยาลัยไม่ได้ ก็ใช้ความผิดพลาดเป็นครู เป็นบทเรียนในการเดินไปในอีกทิศทางหรือเป้าหมายใหม่ได้

นี่ก็คือความสามารถในการพลิกแพลงในทางที่ดี ความล้มเหลวของสิ่งหนึ่งไม่ใช่ความล้มเหลวทั้งหมด

เพราะทางไปสู่ความสำเร็จไม่เคยมีเพียงทางเดียว

และเพราะทางไปสู่ความสุขไม่เคยมีเพียงสูตรเดียว


วินทร์ เลียววาริณ

www.winbookclub.com

31 กรกฎาคม 2553


คมคำคนคม

We cannot direct the wind, but we can adjust the sails.

เราไม่สามารถกำหนดทิศลม แต่เราสามารถปรับใบเรือได้

Bertha Calloway

• Tweet