ฝึกสื่อสารออนไลน์อย่างสร้างสรรค์

[เลิศชาย ปานมุข]

ทุกวันเราแทบจะไม่ใช้สมาร์ทโฟนในฟังก์ชั่นพื้นฐานของมัน นั่นคือการโทรศัพท์ กันแล้ว ด้วยเพราะประสิทธิภาพการสื่อสารที่พัฒนาอย่างต่อเนื่อง ทำให้เราสามารถสื่อสารอย่างหลากหลายผ่านเครือข่ายออนไลน์ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การแชท วีดีโอคอล หรือแม้แต่การโทรผ่านสัญญาณอินเตอร์เน็ต  ซึ่งสิ่งเหล่านี้ส่งผลให้พวกเราสามารถสื่อสารกันได้ง่ายดายและใกล้ชิดกันมากขึ้น และในขณะเดียวกัน ยังสามารถพัฒนาความสามารถและประยุกต์ใช้ในลักษณะอื่นได้อย่างหลากหลาย

การสื่อสารออนไลน์นั้นมีมากมาย ทั้งในรูปแบบของการสื่อสารผ่านการพิมพ์ การสื่อสารด้วยเสียงผ่านอินเตอร์เน็ต ซึ่งคล้ายคลึงกับการโทรศัพท์ แต่เปลี่ยนจากสัญญาณโทรศัพท์เป็นสัญญาณอินเตอร์เน็ต และการสื่อสารที่เป็นวีดีโอคอล หรือ ไลฟ์สด ซึ่งทั้งหมดนี้ต่างช่วยให้เราใช้ชีวิตในโลกยุคนี้ได้อย่างสะดวกสบาย และแทบจะเป็นปัจจัยสำคัญสำหรับยุคสมัยปัจจุบัน

แต่ถึงแม้ว่าการสื่อสารออนไลน์จะมีข้อดีหลายอย่าง แต่ก็อาจสร้างปัญหาให้กับผู้ใช้ได้เช่นเดียวกัน โดยเฉพาะกับการใช้ที่ไม่ระมัดระวังและขาดความรอบคอบต่าง ๆ เช่น การสื่อสารที่ไม่ใคร่ครวญให้ดี การพิมพ์ผิดหรือตกหล่น การสื่อสารผ่านการพิมพ์โดยไม่ทราบถึงน้ำเสียงหรือสภาพอารมณ์จิตใจของผู้ร่วมสนทนา และรวมไปถึงอันตรายจากการสื่อสารที่อาจจะเกิดขึ้นจากการไม่ระมัดระวังความปลอดภัยของตัวเอง เช่น วีดีโอคอลโดยไม่ดูว่าตัวเองแต่งตัวพร้อมหรือไม่ หรือไลฟ์สดโดยเห็นจุดที่สามารถระบุสถานที่ได้ เป็นต้น

จากการเรียนออนน์ที่ผ่านมา สิ่งหนึ่งที่มักจะเห็นตามเว็บไซต์ข่าวสารต่าง ๆ เกี่ยวกับเรื่องของการเรียนออนไลน์ คือ เรื่องของการสื่อสารระหว่างครูผู้สอนกับนักเรียน ในรูปแบบออนไลน์ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น การประชุมออนไลน์ผ่านโปรแกรมเช่น Zoom  Google Meet หรือการสื่อสารในแชทกลุ่มต่าง ๆ ซึ่งบ่อยครั้งการสื่อสารที่ขาดการกลั่นกรองที่ดีก็นำมาสู่เรื่องราวใหญ่โตให้เป็นข้อถกเถียงกันถึงความเหมาะสมและไม่เหมาะสมได้ จนนำมาสู่ผลกระทบต่อการทำงานของครูผู้สอนและรวมถึงการเรียนของนักเรียนด้วย

 การสื่อสารออนไลน์ในรูปแบบต่าง ๆ ปัจจุบันสามารถที่จะบันทึกหลักฐานการสนทนาได้ง่าย และแม้ว่าจะลบข้อมูลไปแล้ว ก็ยังสามารถที่จะกู้คืนหรือติดตามข้อมูลเอาจากผู้ให้บริการได้ ซึ่งเป็นไปตามพระราชบัญญัติคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2560 เพื่อไม่ให้มีการกระทำความผิดในโลกอินเตอร์เน็ต ซึ่งหลายครั้งที่ครูผู้สอนมักหลงลืมความสำคัญในข้อนี้ และมักจะสื่อสารกับนักเรียนด้วยการพูดคุยเป็นกันเองเฉกเช่นเดียวกับการสื่อสารในห้องเรียน ทำให้นักเรียน และอาจจะรวมถึงผู้ปกครองบางคนนั้นมองว่าถ้อยคำหรือภาษาที่ใช้บางครั้งนั้นไม่เหมาะสม และสามารถที่จะบันทึกการสื่อสารเหล่านั้นเพื่อนำมาฟ้องร้องได้

 ด้วยเหตุนี้จึงเป็นเรื่องสำคัญที่ครูผู้สอนอย่างเราควรที่จะต้องฝึกฝนตัวเองให้สามารถสื่อสารออนไลน์ได้อย่างสร้างสรรค์และในขณะเดียวกันก็เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับนักเรียนในการสื่อสารออนไลน์อย่างเหมาะสม ซึ่งต่อไปนี้คือสิ่งสำคัญที่ต้องคำนึงถึงในการสื่อสารออนไลน์

ความสุภาพถือเป็นเรื่องสำคัญในการสื่อสารออนไลน์

ไม่จำเป็นต้องคิดว่าผู้ที่สื่อสารอยู่ด้วยนั้นจะเป็นใคร จะเป็นผู้ที่เด็กกว่าหรือเป็นผู้ใหญ่กว่า การสื่อสารออนไลน์อย่างสุภาพผ่านการพูดคุยหรือการพิมพ์นั้น คือเรื่องสำคัญที่ต้องปฏิบัติให้เป็นนิสัย การมีหางเสียงหรือจบประโยคด้วยคำว่า ค่ะ คะ หรือ ครับ รวมถึงไม่สื่อสารด้วยถ้อยคำที่หยาบโลนนั้น ไม่ใช่การโอนอ่อนผ่อนตามหรือทำให้ผู้ร่วมสนทนารู้สึกเหนือกว่า แต่ในทางตรงกันข้าม จะสร้างให้เกิดความเกรงใจและทำให้พวกเขามีแนวโน้มที่จะรับฟังและปฏิบัติตามมากขึ้น

ใช้กลุ่มแชทให้ตรงวัตถุประสงค์และมีมารยาท

ไม่ควรใช้กลุ่มแชทในการลงข้อมูลที่ไม่เกี่ยวข้องหรือผิดวัตถุประสงค์ เพราะนอกจากจะเป็นการรบกวนคนอื่นในกลุ่มแล้ว ยังทำให้คนอื่นในกลุ่มนั้นมองไม่เห็นข้อความสำคัญต่าง ๆ นอกจากนี้สำหรับข้อความสำคัญครูผู้สอนก็ควรที่จะปักหมุดหรือบันทึกไว้เพื่อให้นักเรียนเห็นอย่างชัดเจน

ตรวจทานข้อความให้ดีและคิดก่อนที่จะลงหรือพูด

เป็นธรรมดาที่การสื่อสารออนไลน์นั้นอาจเกิดความผิดพลาดขึ้นได้ แต่มันจะดีกว่าถ้าเราจะตรวจทานข้อความก่อนที่จะลง ซึ่งจะทำให้ข้อความที่จะลงในถูกต้องมากขึ้น นอกจากนี้ถ้าเกิดลงข้อมูลผิดพลาดก็ควรที่จะแก้ไขและรีบลงข้อมูลใหม่ เพื่อให้ผู้ร่วมสนทนาเข้าใจได้ถูกต้อง ในขณะเดียวกันก็ควรที่จะคิดก่อนลงข้อมูลหรือพูดคุยสื่อสารทุกครั้งว่าข้อมูลนั้นเกิดประโยชน์หรือทำร้ายจิตใจใครหรือไม่

เรื่องสำคัญควรสื่อสารกันส่วนตัว

อย่าใช้การสื่อสารแบบกลุ่มในการทวงถามหรือประจานบุคคลใดบุคคลหนึ่ง เพราะนอกจากจะไม่สร้างให้เกิดการปฏิบัติที่ถูกต้องหรือดีขึ้นแล้ว ยังทำให้เกิดบรรยากาศที่ไม่ดีและทำให้ผู้ร่วมสนทนาที่เป็นนักเรียนนั้นมีทัศนคติไม่ดีต่อตัวครูผู้สอนด้วย ทางที่ดีที่สุดคือครูผู้สอนใช้วิธีแอดชื่อของนักเรียนเพื่อให้ติดต่อกลับ หรืออาจจะโทรหานักเรียนหรือผู้ปกครองโดยตรงเลยน่าจะเป็นแนวทางที่ดีกว่า

ในการสื่อสารส่วนตัวต้องขออนุญาตทุกครั้ง

การขออนุญาตนั้นถือเป็นมารยาทพื้นฐาน ที่ควรทำก่อนที่จะเริ่มสนทนา เพราะเราไม่สามารถทราบเลยว่า ณ ขณะนั้น ผู้ที่เราจะสนทนาด้วยนั้นพร้อมที่จะรับฟังเราหรือไม่ เรื่องนี้ไม่จำกัดเพราะการสื่อสารกับผู้ใหญ่เท่านั้น การที่เราเป็นครูผู้สอนและจะต้องสื่อสารกับนักเรียนนั้น ก็ควรที่จะไถ่ถามนักเรียนว่ามีเวลาหรือพร้อมที่จะรับฟังหรือไม่ เพราะบางครั้งเรื่องบางเรื่องที่เราต้องสื่อสารกับนักเรียน เช่น การทวงถามงาน หรือนัดแนะอะไร ตัวนักเรียนก็ควรที่จะมีความพร้อมในการรับฟังด้วย

สอนให้รู้จักเวลา

ถึงแม้ว่าการสื่อออนไลน์จะสามารถสื่อสารทุกที่ทุกเวลา แต่ก็ใช่ว่าทุกเวลาเราจะสามารถที่จะสื่อสารกับใครก็ได้ การสอนให้นักเรียนรู้จักเวลาว่าควรที่จะสื่อสารกับใครในเวลาใดนั้น เป็นมารยาทและเสน่ห์ประจำตัวที่มีประโยชน์ ซึ่งจะช่วยให้เราได้รับโอกาสดี ๆ และเป็นที่รักของบุคคลอื่น โดยครูผู้สอนอาจไม่จำเป็นต้องต่อว่าเวลาที่นักเรียนสื่อสารมาในช่วยเวลาที่ไม่เหมาะสม และใช้วิธีบอกกับนักเรียนว่าตอนนี้ครูไม่สะดวก และให้ติดต่อใหม่ในช่วงเวลาอื่น ซึ่งการกระทำเช่นนี้จะทำให้นักเรียนเรียนรู้ด้วยตัวเองและไม่รู้สึกผิด

การสื่อสารออนไลน์อย่างสร้างสรรค์นั้นเป็นทักษะที่ยุคสมัยนี้ควรมี เพราะจะช่วยให้เราสื่อสารกันอย่างเข้าใจกันมากขึ้น มันจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ครูยุคสมัยจำเป็นต้องเรียนรู้และใช้ประโยชน์จากการสื่อสารออนไลน์เหล่านี้อย่างเหมาะสมและเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับนักเรียน
 
เรียบเรียงโดย : นรรัชต์  ฝันเชียร

ที่มา : https://www.trueplookpanya.com/education/content/90339

• Tweet